Manövre

Fransızca bir kelime…
Yok…
Gittim geldim, berbatım.

Dediğim gibi Fransızcadan türeyen AMA özellikle askerî açıdan çok önemli bir tabir…
Dikkat, liyakatli ellerde taktik manevra kabiliyeti yani hareket edebilmek bir anlamıdır, bizim için önemli olan bu tanımlama.

Uçak kardeşim, I. Dünya Savaşı ile önemini anlayana açıklayan bir araçtır…
“İstikbal göklerdedir” ifadesini rahmetli Atatürk boşuna sarf etmemiştir.

Evlat hastalanmış, grip…
Tabii anası durur mu, duyar duymaz gitti tavuk almaya…
Offf döktürmüş…
Tavuk suyuna çorba. İstemedi…
Kaldı bana. Allahsız kaplumbağa ben olsam hasta…
Yapmaz!

Analı kuzu kınalı kuzu…
HERKESIN…
Kendi doğurduğu!

İkinci Dünya Savaşı öncesi muazzam gelişmeler yaşandı bu konuda…
2. Dünya Savaşı sonlarına doğru…
Jet motoru geliştirildi…
Ve YINE Almanlar bu konuda öncüydü, İngilizler ikinci (1944)
Yeri gelmişken açalım bir parantez…
Amcık ağızlı, “sert adam – kazak erkek”
“Dik duran”
Biliyorsunuz her şeyi yapıyor, laftaaa…
Oğlummm…
Bay pezevenk, saygıda kusur etmeyelim değil mi?

ÖNCE MOTOR…
Önce!!!

Sonra yap tank, top, tüfek, jet…
Çık uzaya çıkabilirsen, önce MOTOR!

Altyapı, ALTYAPI!!!

Haliyle ilk zamanlar sorunlar yaşandı, teknik engeller…
Ancak jet motorunun geliştirilip GÜVENILIR olmasıyla birlikte…
Menzil, taşınabilen yük (bomba ve silah) hareket kabiliyeti, ulaşılabilen YÜKSEKLIKLER ve sürat de arttı.

Bir jet savaş uçağı…
2. Dünya Savaşı sonrası saate 985 Kilometre hiza ulaştı. Hemen savaş sonrası, hemen, kısa bir süre sonra. O zamanlar 10 bin metre yüksekliğe ulaşmak için 12 dakika gerekiyordu. Takdir edersiniz ki böyle şeyleri ben boşuna yazmam.

Veee geliyoruz Önder’in son derece önem verdiği bir konuya…
BIL, evet bil ama…
Esnek ol esnek!

Jet uçaklarının o zaman olsun bugün olsun bir sorunu vardı, esnek değillerdi…
Kalkış – iniş pisti…
Kabul etmeniz gereken bir gerçek var ortada, savaş durumunda son derece önemlidir esneklik…
Sürat…
Ya düşman pisleri bombaladıysa?

İngiliz Harrier ilk örneğidir, durduğu yerden havalanır iner, helikopter gibi…
Konun derinliklerine girmeyeceğim, dedim ya iyi değilim…
İtiş vektörlemesi (1969 İngiltere)
Anahtar kelime bu konuda.

1985’den beri Harrier II İngiltere ve Amerika tarafından kullanılmakta.

Ve…
Tabiat kanunu; bir güç karşısında eşit veya ona benzer bir güç doğurur…
İngiliz, Amerikan yapar da Rus durur mu?
F16, hepimizin en azından ismini duyduğu bir jet. Harrier esnek olmasına esnekti AMA…
Yavaştı. F16’ya rakip Rus MIG 29’u geliştirdi. Jet isminin hakkını veren bir silah. OK GIBI!

MIG 29 hareket kabiliyeti açısından F16’ya fark atan bir jet…
1983’de envantera alınan ve hala kullanılan bir uçaktır. İki uçağın da süratti saate 2400 kilometredir.
MENZIL, ANLA!

Aralarındaki belirgin fark; DIKKAT kanatlar MIG 29’da %30 daha büyük…
Böylelikle güvenirlik ve hareket kabiliyeti artmakta…
VE YINE DIKKAT DIKKAT DIKKAT
Tekrar 1983’de hizmete girdi, bugünün jetleri bile yani beşinci nesil jetler içeresinde bir avuç bile…
Bir avuç…
Uçağın yapamadığını yapabiliyor MIG 29…
Kobra hareketi, evet Kobra yılanı gibi birden dimdik gökyüzüne doğru bir manevra…

ANCAK…
İki uçakta dikey kalkış yapabilmesine rağmen…
MIG 29 bunu kalkıştan, yani hareket etmeye başladıktan kısa bir süre sonra yapabilmekte…
YANI…
Kalkıştan hemen sonra…
>>> aşağıdan yukarıya doğru saldırı gerçekleştirebiliyor <<<
Saniyede 330 metre yükselirken!

Veee Sayın seyirciler, okurlar…
Soğuk Savaş sonrası gereksinimler değişti…
Yani geliyoruz günümüze…
Bir MIG 29 ve hünerleri…
Bir Harrier ve esnekliği gerekliydi…
Bilmem neyi yedi Tayyipistan, bilmem neyi…
Isıtıyorsun, talep ediyorsun AMA hangi modeli?

Ve bu isteklerin, gereksinimlerin cevabı…
F 35B Lightning II oldu…
Bakin kişisel görüşümdür ama MUTLAKA iki modelden de olması gerek ülkede…
Hem geleneksel hem “helikopter şeklinde” hareket edebilen bir uçak.

Yokkk…
Bu yazım SU 57 mi yoksa F 35 mi yazısı değil, makalesi, bir önsöz niteliğinde…
Pilot değilseniz, bir silah “delisi” bilmeyebilirsiniz bunları AMA anlattıklarım önemli…
Örneğin B modeli DIKKAT 2,5 saniyede havada!